Aminokwasy co to jest?

Aminokwasy to związki chemiczne, które są podstawowymi cząsteczkami budującymi białka. Aminokwasy pełnią również w ludzkim organizmie inne funkcje niż te budulcowe. Biorą udział w neuroprzekaźnictwie oraz są prekursorami do powstawania hormonów. Podstawowym źródłem aminokwasów jest pożywienie. W zależności od ilości białka w produktach spożywczych oraz ich pochodzenia, żywność charakteryzuje się różną zawartością aminokwasów. Suplementy diety zawierające aminokwasy występują w różnych formach, czyli w proszku oraz kapsułkach z proszkiem albo tabletek. Możemy spotkać się również z aminokwasami w formie gotowych do spożycia „shotach” w ampułkach. Zazwyczaj są to jednorazowe porcje aminokwasów.

Jak dzielą się aminokwasy?

Możemy wyróżnić różne typy aminokwasów. Kryteria podziału aminokwasów
dotyczą ich budowy chemicznej, funkcji jaką pełnią w organizmie oraz sposobu otrzymywania. Aminokwasy dzielimy między innymi na aminokwasy białkowe. Wyróżniamy 20 aminokwasów białkowych, które łącząc się ze sobą wiązaniami peptydowymi, stanowią strukturę białek.
Aminokwasy białkowe dzielimy na:
  • aminokwasy endogenne, czyli takie, które nasz organizm jest w stanie sam syntetyzować 
  • aminokwasy egzogenne (niezbędne), które muszą być dostarczane wraz z pożywieniem, ponieważ nie dochodzi do ich produkcji w organizmie.
Preparaty z aminokwasami występują jako monopreparaty zawierające określony aminokwas np. argininę lub tyrozynę oraz takie, których skład oparty jest na konkretnej formule kilku aminokwasów. Do najpopularniejszych suplementów z aminokwasami zaliczamy preparaty z BCAA, czyli tzw. aminokwasami rozgałęzionymi. Oprócz BCAA innymi stosowanymi preparatami są kompleksy aminokwasów, które zawierają wszystkie egzogenne aminokwasy oraz różne dodatki.

Aminokwasy — właściwości i ich rola

Jak już zostało wcześniej wspomniane, aminokwasy pełnią wiele ważnych funkcji w ludzkim organizmie. Przytoczmy działanie aminokwasów na konkretnych przykładach. Arginina to aminokwas, który bierze udział między innymi w cyklu mocznikowym oraz powstawaniu kreatyny, oraz tlenku azotu. Z kolei tryptofan to aminokwas, który jest prekursorem takich hormonów jak serotonina oraz melatonina. Bardzo ważnym aminokwasem, który pełni rolę neuroprzekaźnika jest kwas gamma-aminomasłowy (GABA). Istotnym aminokwasem z punktu widzenia każdej osoby aktywnej fizycznej jest leucyna. Aminokwas ten odpowiada za nasilenie syntezy białek mięśniowych.

Źródła aminokwasów w diecie

Aminokwasy występują powszechnie w pożywieniu, ponieważ większość produktów spożywczych dostarcza białka. Oczywiście ilość aminokwasów w pokarmach będzie się różnić. Wysoką zawartością aminokwasów będą odznaczać się jednakowo produkty pochodzenia zwierzęcego oraz roślinnego. Do bogatych źródeł aminokwasów w diecie możemy zaliczyć mięso, ryby, jaja, nabiał oraz nasiona roślin strączkowych. Produkty zbożowe stanowiąc pokaźny udział w diecie, również mogą dostarczać sporej ilości aminokwasów.

Aminokwasy — ich niedobór w organizmie

Niedobór aminokwasów w organizmie może być przyczyną wielu zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu i prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia. Za niedobór aminokwasów w organizmie w głównej mierze będzie odpowiadać zbyt mała ilość spożywanego białka wraz z pożywieniem. Taka sytuacja może wystąpić w przypadku przewlekłego głodu, kiedy nie spożywamy pokarmów przez długi okres. W związku z tym, jeżeli odżywiamy się w prawidłowy sposób i stosujemy odpowiednio zbilansowaną dietę, w której występują różne pokarmowe źródła aminokwasów, to wystąpienie niedoborów aminokwasów jest mało prawdopodobne.

Aminokwasy — zastosowanie

Aminokwasy ze względu na swój charakter i szereg funkcji, jakie spełniają w ludzkim organizmie, są często wykorzystywane jednakowo przez osoby aktywne fizycznie oraz osoby dbające o zdrowie. Aminokwasy znalazły swoje zastosowanie w sporcie jako suplementy, które poprawiają regenerację, wytrzymałość oraz ogólną adaptację organizmu do treningu. Ponadto aminokwasy mogą nasilać wzrost masy mięśniowej oraz mogą stanowić „paliwo” dla pracujących podczas wysiłku mięśni. Różnego rodzaju preparaty z aminokwasami mogą okazać się wsparciem dla osób, które są poddawane wysokim obciążeniom treningowym.

Biochemia Harpera ilustrowana

Aktywne filtry

Back to top